Νομοσχέδιο αναφορικά με την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου

Κριτική από ένα απλό πολίτη

Κατά τη διάρκεια του περασμένου καλοκαιριού (2018) το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο που ετοίμασε για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Το νομοσχέδιο έχει πολλά και σημαντικά προβληματικά σημεία, κατά την άποψη μου.


Το πρώτο σχόλιο μου αφορά στο χρόνο που ανακοινώθηκε η δημόσια διαβούλευση. Εν μέσω διακοπών, στις 8 Αυγούστου συγκεκριμένα, και ενώ στην ανακοίνωση του το ίδιο το Υπουργείο αντιλαμβάνεται την "σπουδαιότητα της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας", δόθηκε από την ιστοσελίδα του Υπουργείο το νομοσχέδιο για υποβολή σχολίων και απόψεων από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Η ημερομηνία λήξης υποβολής των σχολίων ήταν η 17η Σεπτεμβρίου 2018. Προφανώς, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών δεν "πήρε είδηση" για αυτή την διαβούλευση, λόγω διακοπών και του τρόπου ανακοίνωσης. Κάποιοι δε, ενημερώθηκαν μόνο μετά από δημοσίευση σχετικής είδησης σε καθημερινή εφημερίδα, περί το τέλος Αυγούστου. Πόσοι άραγε επισκέπτονται και μάλιστα συχνά την ιστοσελίδα του Υπουργείου για ανακοινώσεις; Πιστεύω ότι πολύ μικρός αριθμός ενδιαφερομένων απλών πολιτών υπέβαλε σχόλια, πολύ μικρότερος από όσους θα ήθελαν να υποβάλουν, λόγω ακριβώς του χρόνου ανακοίνωσης και της πολύ σύντομης περιόδου της δημόσιας διαβούλευσης, για ένα τόσο σημαντικό θέμα.

Τα επόμενα σχόλια μου αφορούν την ουσία του νομοσχεδίου:

• Το νομοσχέδιο ΔΕΝ καλύπτει μόνο τις ελάχιστες εκείνες περιπτώσεις γέννησης παιδιών με χαρακτηριστικά και των δύο φύλων. Φαίνεται να προορίζεται το νομοσχέδιο ΚΥΡΙΩΣ για τις περιπτώσεις τις οποίες η ψυχιατρική επιστήμη αναγνωρίζει ως διαταραχές ταυτότητας φύλου, αφού στο νομοσχέδιο ως ταυτότητα φύλου ορίζεται ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο το άτομο βιώνει το φύλο του. Σημειώνω την πολύ σημαντική κατ΄εμένα πρόνοια του νομοσχεδίου για αλλαγή ταυτότητας φύλου ΧΩΡΙΣ να χρειάζεται απόδειξη χειρουργικής επέμβασης επαναπροσδιορισμού των γεννητικών οργάνων ή ορμονικής θεραπείας ή ψυχιατρικής, ψυχολογικής ή άλλης ιατρικής θεραπείας. Η σημαντικότητα της θα διαφανεί στα παρακάτω.
• Το κράτος αγνοεί την επιστήμη και έρχεται να αναγνωρίσει μια ψυχιατρική διαταραχή ως νόμιμη κατάσταση. Μήπως στο μέλλον θα αναγνωρίσει και άλλες ψυχιατρικές ασθένειες ως νόμιμες καταστάσεις και κατ΄επέκταση ως λογικά αποδεκτές; Όποιος ισχυρίζεται ότι είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που πραγματικά είναι ή ότι βλέπει ή ακούει ή αντιλαμβάνεται, ή ..... κάτι διαφορετικό από την πραγματικότητα, το κράτος θα νομιμοποιεί την αντίληψη του και θα υποχρεώνει και τους πολίτες του να την αναγνωρίσουν; Γιατί όχι; Πού τίθεται το τέρμα αποδοχής του παραλόγου;
• Το ίδιο το νομοσχέδιο αναγνωρίζει έμμεσα ότι πρόκειται για διαταραχή αφού δίνει στον πολίτη την δυνατότητα να αλλάξει, θεωρητικά, άπειρες φορές  το φύλο του : δύο φορές χωρίς καμμιά ιδιαίτερη δυσκολία και τις υπόλοιπες μετά από απόφαση του δικαστηρίου.

• Καθορίζεται ως δικαίωμα του ατόμου με αυτοπροσδιορισμό της ταυτότητας φύλου του, η μεταχείριση του ανάλογα με την ταυτότητα φύλου του. Αυτό συνιστά παραβίαση της κοινής λογικής και των δικαιωμάτων των άλλων πολιτών, δημιουργεί πρακτικές δυσκολίες στην καθημερινή ζωή, ενώ εγκυμονεί κινδύνους. Όλοι γεννιούνται με το ένα ή το άλλο φύλο, αρσενικό ή θηλυκό, φέροντας και τα σχετικά χαρακτηριστικά, εξωτερικά και εσωτερικά (με εξαίρεση τα ελάχιστα πρόσωπα που γεννιούνται με χαρακτηριστικά και των δύο φύλων). Αυτό λέει η επιστήμη και αποδεικνύει η ζωή και η ιστορία.
• Με αυτό το νομοσχέδιο παραβιάζεται η λογική υποχρεώνοντας τους πολίτες να μεταχειριστούν ένα πρόσωπο ανάλογα με αυτό που λέει ότι είναι και όχι με αυτό που οι αισθήσεις τους αποδεικνύουν ότι είναι. 
• Παραβιάζονται τα δικαιώματα των πολιτών υποχρεώνοντας τους να μεταχειριστούν ένα πρόσωπο με τον τρόπο που αυτό θέλει, σε αντίθεση με την ηθική και τις αξίες τους. 
• Παραθέτω κάποια παραδείγματα πρακτικών δυσκολιών που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε: α) Ένας γιατρός γυναικολόγος καλείται να κουράρει ένα πρόσωπο που παρουσιάζεται ως γυναίκα ενώ έχει γεννηθεί ως άνδρας, φέροντας μάλιστα και τα ανδρικά σωματικά και βιολογικά χαρακτηριστικά, β) Οι άνδρες είναι υποχρεωμένοι να δεχτούν στις τουαλέτες τους ένα πρόσωπο που αυτοπροσδιορίζεται ως άνδρας αλλά βιολογικά είναι γυναίκα, γ) Σε αθλητικούς αγώνες γυναικών συμμετέχουν πρόσωπα που βιολογικά είναι άνδρες αλλά αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες, δημιουργώντας αδικία και ανισότητα αφού έχουν καλύτερα σωματικά χαρακτηριστικά (π.χ. μυϊκή μάζα),         δ) Γυναίκα ασθενής επισκέπτεται γυναίκα ιατρό-γυναικολόγο αλλά με έκπληξη διαπιστώνει ότι είναι άνδρας,
• Ανοίγει ο δρόμος σε σεξουαλικούς εγκληματίες για να εκμεταλλεύονται το νόμο ώστε να ικανοποιούν τις σεξουαλικές τους ορέξεις και πάθη. Για παράδειγμα ένας άνδρας βιαστής προσποιείται ότι αυτοπροσδιορίζεται ως γυναίκα ώστε να έχει εύκολη πρόσβαση σε υποψήφια θύματα του (για παράδειγμα σε γυναικείες τουαλέτες).
• Προβληματικό είναι το νομοσχέδιο κατά την άποψη μου σε όλες τις πτυχές του που αφορούν αλλαγή ταυτότητας φύλου ανηλίκου. Συγκεκριμένα: 
• ΔΕΝ καθορίζεται κατώτατο όριο ηλικίας του ανηλίκου.
  
• Στην τριμελή διεπιστημονική επιτροπή, στο πόρισμα της οποίας θα βασίζεται το δικαστήριο για έκδοση διατάγματος για διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου ανηλίκου, συμμετέχει ψυχολόγος αντί παιδοψυχίατρος. Δεν είναι κατανοητό γιατί συμμετέχει κοινωνικός λειτουργός στην επιτροπή αυτή. Δεν είναι σαφές με ποια από τις γνωστές ιατρικές ειδικότητες αντιστοιχεί ο "ειδικός ιατρός με εξειδίκευση σε θέματα φύλου", ούτε αν χρειάζεται να είναι εξειδικευμένος για παιδιά. 
•  Η διεπιστημονική επιτροπή λαμβάνει την απόφαση της έχοντας υπόψη το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού σύμφωνα με την Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Μήπως το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού είναι η ψυχιατρική του θεραπεία; Αλλά πώς αυτή θα εξασφαλιστεί αφού στην επιτροπή δεν συμμετέχει παιδοψυχίατρος;
• Το νομοσχέδιο δυστυχώς δεν λαμβάνει υπόψη την επιστημονική αλήθεια ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών με διαταραχή ταυτότητας φύλου τελικά αποδέχονται το βιολογικό τους φύλο (98% των αγοριών και 88% των κοριτσιών).  Το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού υπαγορεύει στην πολιτεία να περιμένει μέχρι την ενηλικίωση του ώστε να κατασταλάξει ότι πράγματι θέλει να αλλάξει το καταχωρισμένο του φύλο. Η πολιτεία οφείλει να προστατέψει το κάθε παιδί που περνά μια φάση αμφισβήτησης του φύλου του και όχι να του ανοίξει το δρόμο σε δύσκολες περιπέτειες.
• Στην Κύπρο, τα άτομα κάτω των 18 ετών, οι ανήλικοι 
• δεν μπορούν να έχουν άδεια οδηγού 
• χρειάζονται την συγκατάθεση των γονέων για 
• να εξεταστούν από σχολίατρο
• να φωτογραφηθούν ή βιντεοσκοπηθούν και να δημοσιευτούν οι φωτογραφίες τους
• να δώσουν κατάθεση στην αστυνομία
• καθώς και σε πληθώρα άλλων ενεργειών και πράξεων

                     Επομένως, το κράτος τους θεωρεί, και πολύ σωστά,  μη ώριμους για να λάβουν τέτοιες
                     αποφάσεις ή να προβούν σε τέτοιες ενέργειες. Όμως με αυτό το νομοσχέδιο το κράτος
                     τους θεωρεί  ώριμους (αφού το επιβεβαιώσει η επιτροπή!) να αποφασίσουν να 
                     αλλάξουν το φύλο τους, μια πολύ πιο σοβαρή απόφαση από τις πιο πάνω, που 
                     αλλάζει ριζικά την ζωή τους ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είναι μη αναστρέψιμη 
                     (χειρουργική επέμβαση).

• Πώς είναι δυνατόν ένα παιδί να αντιλαμβάνεται πλήρως τις συνέπειες μιας απόφασης αλλαγής φύλου και πώς αυτό μπορεί να το επιβεβαιώσει μια τριμελής επιτροπή; Επίσης, με ποια προσόντα η επιτροπή θα γνωμοδοτήσει για το επίπεδο ωριμότητας του παιδιού;
• Δεν καθορίζεται στο νομοσχέδιο ποια διαδικασία θα ακολουθεί η τριμελής επιτροπή για να καταλήξει στη γνωμάτευση της, ούτε οι δικλείδες ασφαλείας που θα διασφαλίζουν ότι έχει καταλήξει στη σωστή απόφαση. Δεν καθορίζεται επίσης, αν η γνωμάτευση πρέπει να είναι ομόφωνη και τι γίνεται αν δεν είναι. Εύχομαι αυτά να καθορίζονται στους κανονισμούς που θα εκδώσει το Υπουργικό Συμβούλιο για την καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του νόμου αυτού, στη βάση επιστημονικών κριτηρίων.
• Το νομοσχέδιο απαγορεύει την αναγραφή της νομικής αλλαγής φύλου στα νέα έγγραφα που εκδίδονται. Έτσι όμως παραβιάζονται τα δικαιώματα πολιτών, ιδιαίτερα στις τραγικές περιπτώσεις που ερωτεύονται, δημιουργούν δεσμό ή φιλία με πρόσωπα που προχώρησαν σε νομική αλλαγή φύλου και δεν ενημερώνονται από τα πρόσωπα αυτά για την αλλαγή. Πώς προστατεύει το κράτος αυτούς τους πολίτες του από μια κατάσταση που αυτό δημιουργεί;
• Παράλογη μπορεί να χαρακτηριστεί η κατάσταση που δημιουργείται από την πρόνοια του νομοσχεδίου για μη αλλαγή του φύλου του γονέα στο πιστοποιητικό γέννησης των παιδιών του, στην περίπτωση που αυτός έχει προχωρήσει σε αλλαγή του καταχωρισμένου φύλου του. Έγγραφα του κράτους παρουσιάζουν συγχρόνως το ίδιο πρόσωπο με δύο διαφορετικά φύλα και δύο διαφορετικά ονόματα.
• Θεωρώ άδικη την πρόνοια του νομοσχεδίου για άκριτη εφαρμογή πλήρους εχεμύθειας από δημόσιους υπαλλήλους και εργοδοτούμενους σε άλλους φορείς που εμπλέκονται στην αλλαγή  εγγράφων και μητρώων, στην αντίληψη των οποίων περιέρχεται η αλλαγή του καταχωρισμένου φύλου. Υπό την απειλή ποινικών μέτρων αν παραβιάσουν την εχεμύθεια (φυλάκιση ή και ψηλό πρόστιμο), δεν μπορούν να αποκαλύψουν την αλλαγή του καταχωρισμένου φύλου στις περιπτώσεις που συγγενικό ή φιλικό τους πρόσωπο συνδέεται με οποιοδήποτε τρόπο με πρόσωπο που προχώρησε σε νομική αλλαγή φύλου και δεν ενημέρωσε για αυτή την αλλαγή. Για παράδειγμα, μια μητέρα της οποίας η κόρη ερωτεύεται άνδρα με νομική αλλαγή φύλου (γεννήθηκε γυναίκα), και η οποία στα πλαίσια της εργασίας της γνωρίζει για την αλλαγή, δεσμεύεται από τον νόμο να μην πει τίποτα στο παιδί της. Διαφορετικά κινδυνεύει με φυλάκιση ή πρόστιμο. Αυτό είναι άδικο και παράλογο.